Atdheut

Gjergj Fishta

N'ty mendoj kur agon drita,
Kur bylbyli mallshem kndon,
N'ty mendoj kur soset dita,
Terri boten kur e mblon.

Vec se ty te shoh un n'anderr,
Vec se ty, cuet, t'kam n'mendim;
Nder t'vështira ti m'je qanderr,
Per ty i lehtë m'vjen cdo ndeshkim.

Tjera brigje, fusha e zalle
Une kam pa, larg tue ba shtek,
E pergjova tjera valle,
N'tjera lule syu m'u rrek;

Por nji fushe ma e bleret nuk shtrohet,
Por nji mal ma bukur s'rri,
Ma i kulluet nji lum s'dikohet,
Moj Shqypni, porsi i ke ti.

N'ty ma i bukur lulzon Prielli,
Jane ma t'kandshme stine e mot;
N'ty bylbyli pa le dielli
Kndon ma ambel t'Madhit Zot.

Pa ty lules s'm'i vjen era,
Pa ty pema fryt nuk m'bjen:
Mue pa ty nuk m'del prendvera,
Pa ty dielli nuk m'shkelxen.

Dersa t'mundem me ligjrue
E sa gjall me fryme un jam,
Kurr Shqypni, s'kam me t'harrue,
Edhe n'vorr me t'permende kam.

Shqypnia

Edhè hâna do t' a dijë,
    Edhè dielli do t' két pá,
    Se për qark ksaj rrokullije,
    Si Shqypnija 'i vend nuk ká !
    Fusha t' gjâna e kodra t' blera,
    Zijes s' mnershme larg kû âsht droja,
    Me gaz t' vet ktû i veshë Prendvera,
    Si t' Parrizit t' larmet shtroja.
    Nën nji qiellë përherë t' kullueme,
    N' rreze e n' dritë përshkue unjí,
    Bjeshkë e male të blerueme
    Si vigâj shtiellen n' ajrí.
    Ke ato bjeshkë e ke ato male
    Kroje t' kjarta e t' cemta gurra,
    Tue rrëmbye npër mriza hale,
    Gurgullojn npër râjë e curra.
    Mbi ato male e bjeshkë kreshnike
    Léjn mande' ata djelm si Zâna,
    Armët e t' cillvet, përherë besnike,
    Janë përmendë ndër fise t' tana.
    Atje léjn, po Toskë e Gegë,
    Si dý rreze n' flakë t' nji dielli:
    Si dý rrfé, qi shkojn tue djegë,
    Kúr shkrepë rêja nalt prej qielli.
    Oh! Po, e din i prûjtë anmiku,
    Se âsht rrfé zogu i Shqyptarit,
    Rijtun gjakut kah çeliku
    N' dorë t' ktij shndritë për vend t' të Parit.
    Ato male të madhnueshme,
    Ato, po, kanë mûjtë me pá
    Se sa forca e pafrigueshme
    N' turr t' Shqyptarit pît ka rá.
    Dridhet toka e gjimon deti,
    Ndezen malet flakë e shkndija,
    Ka' i frigueshëm, si tërmeti,
    Atje rrmben kû e thrret Lirija.
    Lume e shé para atij ngelin,
    I a lshojn udhën dete e male;
    Mbretënt fjalën s' mund t' i a shkelin,
    Turrin ferri s' mund t' i a ndalë.
    Shkundu pluhnit, prá, Shqypní,
    Ngrehe ballin si mbretneshë,
    Pse me djelm, qi ngrofë ti n' gjí,
    Nuk mund t' quhesh, jo, robneshë.
    Burrë Shqyptár kushdo i thotë vetit,
    Qi zanát ka besë e fé,
    Për Lirí, për fron të Mbretit
    Me dhânë jetën ka bâ bé.
    Sy për sy, po, kqyr anmikun;
    Përse djemt, qi ti ke ushqyue,
    S' i ka pá, jo, kush tue hikun:
    Friga e dekës kurr s' i ka thye,
    Kaq të bukur, kaq të hieshme
    Perëndija t' fali i Amshueshëm,
    Sá 'dhe deka âsht për tý e shieshme:
    N' gjí t' and vorri âsht i lakmueshëm.
    Po, edhè hâna do t' a dijë,
    Edhè dielli do t' két pá,
    Se për qark ksaj rrokullije,
    Si Shqypnija 'i vend nuk ká !
    Rrnosh e kjosh, prá moj Shqypní,
    Rrnosh e kjosh gjithmonë si vera,
    E me dije e me Lirí
    Për jetë t' jetës të rrnoftë tý ndera.

Gjuha Shqipe

Porsi kanga e zogut t'verës,
    qi vallzon n'blerim të prillit;
    porsi i ambli flladi i erës,
    qi lmon gjit e drandofillit;
    porsi vala e bregut t'detit,
    porsi gjâma e rrfès zhgjetare,
    porsi ushtima e nji tërmetit,
    ngjashtu â' gjuha e jonë shqyptare.
    Ah! po; â' e ambël fjala e sajë,
    porsi gjumi m'nji kërthi,
    porsi drita plot uzdajë,
    porsi gazi i pamashtri;
    edhè ndihet tue kumbue;
    porsi fleta e Kerubinit,
    ka'i bien qiellvet tue flutrue
    n't'zjarrtat valle t'amëshimit.
    Pra, mallkue njai bir Shqyptari,
    qi këtë gjuhë të Perëndis',
    trashigim, që na la i Pari,
    trashigim s'ia len ai fmis;
    edhe atij iu thaftë, po, goja,
    që përbuzë këtë gjuhë hyjnore;
    qi n'gjuhë t'huej, kur s'asht nevoja,
    flet e t'veten e lèn mbas dore.
    Në gjuhë shqype nanat tona
    qi prej djepit na kanë thânun,
    se asht një Zot, qi do ta dona;
    njatë, qi jetën na ka dhânun;
    edhe shqyp na thanë se Zoti
    për shqyptarë Shqypninë e fali,
    se sa t'enden stina e moti,
    do ta gzojn kta djalë mbas djali.
    Shqyp na vete, po pik' mâ para,
    n'agim t'jetës kur kemi shkue,
    tue ndjekë flutra nëpër ara,
    shqyp mâ s'pari kemi kndue:
    kemi kndue, po armët besnike,
    qi flakue kanë n'dorë t'shqyptarëvet,
    kah kanë dekë kta për dhè të't'Parvet.
    Në këtë gjuhë edhe njai Leka,
    qi'i rruzllim mbretnin s'i a, xûni,
    në këtë gjuhë edhe Kastriota
    u pat folë njatyne ushtrive,
    qi sa t'drisë e diellit rrota,
    kanë me kênë ndera e trimnive.
    Pra, shqyptarë çdo fès qi t'jini,
    gegë e toskë, malci e qyteta,
    gjuhën t'uej kurr mos ta lini,
    mos ta lini sa t'jetë jeta,
    por për tê gjithmonë punoni;
    pse, sa t'mbani gjuhën t'uej,
    fisi juej, vendi e zakoni
    kanë me u mbajtë larg kambës s'huej,
    Nper gjuhë shqype bota mbarë
    ka me ju njohtë se ç'fis ju kini,
    ka me ju njohtë për shqyptarë;
    trimi n'za, sikurse jini.
    Prandaj, pra, n'e doni fisin,
    mali, bregu edhe Malcija
    prej njaj goje sod t'brohrisim:
    Me gjuhë t'veten rrnoftë Shqypnia!

Shqipnia e Lirë

Do t'valvitet m'Kaçanik
M'Kaçanik, po, do t'valvitet
Kuq e zi Flamuri i shqyptarëvet,
Përse toka, shqyp ku flitet,
Ajo vetë asht, qi prej t'Parvet
Trashigim na e kemi pasë:
Mbrendë i huej, jo, ma s'do t'shklasë,
Posë atëherë, kur vjen për mik.
Jo, po: na sod ktu sundojm;
Ktu s'hecë fjala e tjetër kuej;
Gjall Lirin' na nuk e lshojm,
S'njohim mbret as krajl të huej.
Zoti n'qiell e na mbi tokë:
Me gjithkënd vllazën e shokë,
Por se i cilli m'cak të vet.
Prande i huej, n'andërr m'e pa
Se vjen kurr e shklet ndër ne,
Drue se keq kishte me i ra;
Pse shqyptarët kanë ba nji bè
Bè të madhe ata kanë ba:
Për Shqypni në luftë me rra,
Me rra n'luftë me krajl e mbret,
E kur bjen në luftë shqyptari
Lidhë me besë ai ndërmjet veti,
E din hasmi se aty pari
Shungullon toka e gjimon deti:
Se bijn krenat fushës s'mejdanit.
Gjergj Fishta - Lahuta e Malcise

Kënga e Dymbëdhjetë (Marash Uçi) Gjergj Fishta - Lahuta e Malcise

Amanet un'jam t'u lanë
Me ruejtë gjanë, me kqyrun sta'n,
Armët e mbushme mos me i dhanë,
Me shokë tuej kurr mos m'u xanë,
Mos m'u xanë, as mos m'u nga
Pse n'ditë t'gushtë këta u gjinden vlla
Si me pushkë ashtu me uha.
T'huejn me fjalë mos ta poshtroni;
Bukën para, por t'ia shtroni
N'Shqiptari si a kenë zakoni:
Me i besue, mos i besoni!
Edhe n'mend kinje nji fjalë:
Zemrës s'frytë me i lanun dalë;
Fjalët për pajë kurr mos me i dalë,
Ujit turbull mos me i ra,
Mos me dalun n'va t'pa va;
Me iu ruejtun shakës turbueme,
Me iu ruejtë, po, grues së lshueme;
Vendin tuaj m'e dashtë përore,
Me ruejtë besë, mos me çartë ndore.